İlk Yardımda Doğru Bilinen Yanlışlar
Yeni haftaya yazı dizimizin son halkası olan "ilk yardımda doğru bilinen yanlışlar" konusu ile başlıyoruz.Hafif ya da ağır yaralanma, kalp krizi ve suda boğulma gibi çok çeşitli tehlikeli durumlarla her gün karşılaşabiliyoruz ve bu tür acil...
Yeni haftaya yazı dizimizin son halkası olan "ilk yardımda doğru bilinen yanlışlar" konusu ile başlıyoruz.
Hafif ya da ağır yaralanma, kalp krizi ve suda boğulma gibi çok çeşitli tehlikeli durumlarla her gün karşılaşabiliyoruz ve bu tür acil durumlara maalesef doğru müdahaleyi yaptığımızı sanıyoruz ama aslında çoğu kez doğru yaptığımızı düşündüğümüz müdahalelerin yanlış olduğunu bilmiyoruz.
İşte o yanlış müdahalelere örnekler ve doğru yapılması gerekenler hareketler:
1- İlk yardımda paniğe kapılmak yardıma engel olur. - DOĞRU
Acil bir durumda stresin etkisiyle paniğe kapılmak ilk yardımda bulunacak kişinin doğru müdahalede bulunmasına engel olur. Bu yüzden sakin olunmalı ve doğru bilinen müdahale uygulanmalıdır.
2- Bayılma durumunda, bayılan kişiye tokat atmak gerekir. - YANLIŞ
Kısa süreli bilinç kaybının sebebi kan basıncındaki düşüş, havasızlık, büyük üzüntü duymak veya aşırı sevinmek ve açlık olabilir. Bu yüzden baygın durumdaki hastanın ilk olarak nabzı ve solunumu kontrol edilmelidir. Nabız ve solunum düzenli ise hasta sırt üstü yatırılıp ayakları yükseltilir ve hareketsiz bir şekilde yatması sağlanır. Sonrasında ise baygın kişinin kıyafetleri gevşetilerek, kalabalık ve kapalı bir yerde duruyorsa sakin ve açık bir alana alınmalıdır.
Açık alanda kendine gelmesi beklenir fakat hasta hâlâ kendine gelmezse, sağlık ekiplerine haber verilerek hastaneye yetiştirilmesi sağlanmalıdır.
3- Epilepsi nöbeti geçiren hastaya soğan koklatmak iyi gelir. - YANLIŞ
Nöbet geçiren epilepsi hastaları kasılmalar ile kendilerine zarar verebilirler, bu yüzden önceliğiniz hastanın etrafındaki tehlikeli cisimleri uzaklaştırmak olmalıdır. Çünkü hasta bu cisimlere çarparak yaralanabilir. Dişlerinin arasına mendil ya da bez parçası konularak hastanın dilini ısırması engellenebilir. Baygınlık ve nöbet geçiren kişilere kesinlikle soğan ve kolonya koklatılmamalıdır.
Koklattığınız soğan ya da kolonya, hastanın nefes almasına engel olabilir. Genellikle epilepsi nöbetleri bir kaç dakika içinde durur bu yüzden böyle bir durumla karşılaştığınızda beklemeli ve sağlık ekiplerine haber vermelisiniz.
4- Kırıklarda, kırık ucu açıktaysa steril bir bezle yaranın üzeri kapanmalıdır. - DOĞRU
Kırıklarda yaralanma hastanın kolu ya da bacağında olabilir. Buralardan bağımsız olarak kırık, omurgalarda ise hasta kesinlikle hareket ettirilmemelidir.
Yaralanmalarda çıkıntı olmamış ve kemik kemiklerde şekil bozukluğu yoksa, burkulma ya da kırık olduğunu anlamak biraz zor olabilir. Böyle durumlarda hastayı kımıldatmamak en doğru tercihtir.
Eğer kemik ucu dışarıda ise steril bir bez ile yarayı kapatmalı ve en kısa sürede hasta mümkün olduğunca az hareket ettirilerek bir sağlık merkezine götürülmelidir.
5- Her boğulma durumunda kalp masajı yapılmalıdır. - YANLIŞ
Boğulmalar yoğun dumana maruz kalma ya da suda fazlasıyla karşılaşılan tehlikeli durumlardır.
Suda gerçekleşen boğulmalarda solunum yollarına su kaçması ile spazm oluşur ve vücut solunum yollarını kapatır. Boğulan kişi sudan çıkarıldığında ilk olarak nabız, kalp atışları ve solunumu kontrol edilir. Problem olduğunda solunum ve kalp masajı uygulanır, yalnız bu uygulama kesinlikle eğitim almış kişilerce yapılmalıdır aksi takdirde kişi hayatını kaybedebilir.
Duman boğulmalarında da kişi açık havaya çıkarılır ve solunum güçlüğü varsa ağızdan ağza suni solunum yapılır.
6- Nefes borusu tıkanması durumunda sırta hızlıca vurulmalıdır. - YANLIŞ
Yine en çok yapılan yanlışlardan biri de, nefes borusunda kısmi tıkanma olan birinin sırtına vurulmasıdır.
Nefes almakta güçlük çeken ve kısmi tıkanma yaşayan birine hiçbir şekilde müdahale edilmemesi ve öksürmeye teşvik edilmesi gerekir. Ve tabi sırta vurmak isteyenleri de engellemeyi unutmamak lazım.
7- Zehirlenen kişi kusmalıdır. YANLIŞ
Zehirlenmeler sonrası hastanın kusturulması yanlış bir harekettir.
Midedeki zehirli maddenin kusturularak çıkartılmaya çalışılması hastaya daha büyük zararlar verebileceği için sindirim yoluyla zehirlenmelerdeki en temel ilk yardım yöntemi olan; ağzı su ile çalkalanma işlemi yapılmalıdır. Zehirli madde ele temas etmişse el, sabunlu su ile yıkanmalıdır ve zehirlenen kişi kesinlikle kusturulmaya çalışılmamalıdır.
Özellikle yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmamalıdır ve tıbbi yardım istenmelidir.
8- Yanıklara diş macunu sürmek iyi gelir. YANLIŞ
Öncelikle diş macunu tıbbi bir ürün değildir, kullanım amacı dışında kullanılmasını önermek doğru olmayacaktır.
Isı ile oluşan yanıklarda kişi hala yanıyorsa, paniğe engel olunur, koşması engellenir. Hasta ya da yaralı ıslak battaniye vb. ile sarılır ya da yuvarlanması sağlanarak yanma durdurulmaya çalışılır.
Kimyasal yanıklarda yanan bölgedeki giysiler çıkarılarak, kimyasal maddenin deriyle teması kesilir. Yanan bölge bol, tazyiksiz akan suyla, en az 20-25 dakika yıkanır.
Elektrik yanıklarında olabildiğince soğukkanlı ve sakin olunur. Hasta ya da yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilir.
Sıcak çarpmasında hasta serin ve havadar bir yere alınır. Hastanın giysileri çıkarılır.
9- Burun kanaması durumunda hastayı sırt üstü yatırmak. YANLIŞ
Burun kanaması olan kişinin sırt üstü yatırılması ve ayaklarının da bir yastık yardımıyla yükseltilmesi yaygın bir ilk yardım hatasıdır.
Burun kanamalarında hastanın başını arkaya doğru yatırmak yerine, hastayı başı hafifçe öne eğik olacak şekilde oturtun. Burun kanatlarını sıkarak 5-10 dakika baskı uygulayın.
10- Donan kişiyi buz ya da karla ovmak gerekir. YANLIŞ
Şarkılar ve filmlerde geçen bu klişe de bir ilk yardım hatasıdır.
Donma durumunda, hasta ılık bir ortama alınarak sakinleştirilir, kesin istirahata alınır ve hareket ettirilmez. Kuru giysiler giydirilir. Sıcak içecekler verilir. Su toplamış bölgeler patlatılmaz, bu bölgelerin üstü örtülür. Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır. El ve ayak doğal pozisyonda tutulur. Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır. El ve ayaklar yukarı kaldırılır ve tıbbi yardım istenir.
Unutmayın, yapılan her yanlış müdahale sağlığımız için büyük riskler oluşturabilir. Bu yüzden mümkün olduğunca doğruluğunda emin olduğunuz müdahaleler ile acil durumlarda yardım etmeye çalışın.
Sağlıklı haftalar.
Hafif ya da ağır yaralanma, kalp krizi ve suda boğulma gibi çok çeşitli tehlikeli durumlarla her gün karşılaşabiliyoruz ve bu tür acil durumlara maalesef doğru müdahaleyi yaptığımızı sanıyoruz ama aslında çoğu kez doğru yaptığımızı düşündüğümüz müdahalelerin yanlış olduğunu bilmiyoruz.
İşte o yanlış müdahalelere örnekler ve doğru yapılması gerekenler hareketler:
1- İlk yardımda paniğe kapılmak yardıma engel olur. - DOĞRU
Acil bir durumda stresin etkisiyle paniğe kapılmak ilk yardımda bulunacak kişinin doğru müdahalede bulunmasına engel olur. Bu yüzden sakin olunmalı ve doğru bilinen müdahale uygulanmalıdır.
2- Bayılma durumunda, bayılan kişiye tokat atmak gerekir. - YANLIŞ
Kısa süreli bilinç kaybının sebebi kan basıncındaki düşüş, havasızlık, büyük üzüntü duymak veya aşırı sevinmek ve açlık olabilir. Bu yüzden baygın durumdaki hastanın ilk olarak nabzı ve solunumu kontrol edilmelidir. Nabız ve solunum düzenli ise hasta sırt üstü yatırılıp ayakları yükseltilir ve hareketsiz bir şekilde yatması sağlanır. Sonrasında ise baygın kişinin kıyafetleri gevşetilerek, kalabalık ve kapalı bir yerde duruyorsa sakin ve açık bir alana alınmalıdır.
Açık alanda kendine gelmesi beklenir fakat hasta hâlâ kendine gelmezse, sağlık ekiplerine haber verilerek hastaneye yetiştirilmesi sağlanmalıdır.
3- Epilepsi nöbeti geçiren hastaya soğan koklatmak iyi gelir. - YANLIŞ
Nöbet geçiren epilepsi hastaları kasılmalar ile kendilerine zarar verebilirler, bu yüzden önceliğiniz hastanın etrafındaki tehlikeli cisimleri uzaklaştırmak olmalıdır. Çünkü hasta bu cisimlere çarparak yaralanabilir. Dişlerinin arasına mendil ya da bez parçası konularak hastanın dilini ısırması engellenebilir. Baygınlık ve nöbet geçiren kişilere kesinlikle soğan ve kolonya koklatılmamalıdır.
Koklattığınız soğan ya da kolonya, hastanın nefes almasına engel olabilir. Genellikle epilepsi nöbetleri bir kaç dakika içinde durur bu yüzden böyle bir durumla karşılaştığınızda beklemeli ve sağlık ekiplerine haber vermelisiniz.
4- Kırıklarda, kırık ucu açıktaysa steril bir bezle yaranın üzeri kapanmalıdır. - DOĞRUKırıklarda yaralanma hastanın kolu ya da bacağında olabilir. Buralardan bağımsız olarak kırık, omurgalarda ise hasta kesinlikle hareket ettirilmemelidir.
Yaralanmalarda çıkıntı olmamış ve kemik kemiklerde şekil bozukluğu yoksa, burkulma ya da kırık olduğunu anlamak biraz zor olabilir. Böyle durumlarda hastayı kımıldatmamak en doğru tercihtir.
Eğer kemik ucu dışarıda ise steril bir bez ile yarayı kapatmalı ve en kısa sürede hasta mümkün olduğunca az hareket ettirilerek bir sağlık merkezine götürülmelidir.
5- Her boğulma durumunda kalp masajı yapılmalıdır. - YANLIŞ
Boğulmalar yoğun dumana maruz kalma ya da suda fazlasıyla karşılaşılan tehlikeli durumlardır.
Suda gerçekleşen boğulmalarda solunum yollarına su kaçması ile spazm oluşur ve vücut solunum yollarını kapatır. Boğulan kişi sudan çıkarıldığında ilk olarak nabız, kalp atışları ve solunumu kontrol edilir. Problem olduğunda solunum ve kalp masajı uygulanır, yalnız bu uygulama kesinlikle eğitim almış kişilerce yapılmalıdır aksi takdirde kişi hayatını kaybedebilir.
Duman boğulmalarında da kişi açık havaya çıkarılır ve solunum güçlüğü varsa ağızdan ağza suni solunum yapılır.
6- Nefes borusu tıkanması durumunda sırta hızlıca vurulmalıdır. - YANLIŞ
Yine en çok yapılan yanlışlardan biri de, nefes borusunda kısmi tıkanma olan birinin sırtına vurulmasıdır.
Nefes almakta güçlük çeken ve kısmi tıkanma yaşayan birine hiçbir şekilde müdahale edilmemesi ve öksürmeye teşvik edilmesi gerekir. Ve tabi sırta vurmak isteyenleri de engellemeyi unutmamak lazım.
7- Zehirlenen kişi kusmalıdır. YANLIŞ
Zehirlenmeler sonrası hastanın kusturulması yanlış bir harekettir.
Midedeki zehirli maddenin kusturularak çıkartılmaya çalışılması hastaya daha büyük zararlar verebileceği için sindirim yoluyla zehirlenmelerdeki en temel ilk yardım yöntemi olan; ağzı su ile çalkalanma işlemi yapılmalıdır. Zehirli madde ele temas etmişse el, sabunlu su ile yıkanmalıdır ve zehirlenen kişi kesinlikle kusturulmaya çalışılmamalıdır.
Özellikle yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta asla kusturulmamalıdır ve tıbbi yardım istenmelidir.
8- Yanıklara diş macunu sürmek iyi gelir. YANLIŞ
Öncelikle diş macunu tıbbi bir ürün değildir, kullanım amacı dışında kullanılmasını önermek doğru olmayacaktır.
Isı ile oluşan yanıklarda kişi hala yanıyorsa, paniğe engel olunur, koşması engellenir. Hasta ya da yaralı ıslak battaniye vb. ile sarılır ya da yuvarlanması sağlanarak yanma durdurulmaya çalışılır.
Kimyasal yanıklarda yanan bölgedeki giysiler çıkarılarak, kimyasal maddenin deriyle teması kesilir. Yanan bölge bol, tazyiksiz akan suyla, en az 20-25 dakika yıkanır.
Elektrik yanıklarında olabildiğince soğukkanlı ve sakin olunur. Hasta ya da yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilir.
Sıcak çarpmasında hasta serin ve havadar bir yere alınır. Hastanın giysileri çıkarılır.
9- Burun kanaması durumunda hastayı sırt üstü yatırmak. YANLIŞ
Burun kanaması olan kişinin sırt üstü yatırılması ve ayaklarının da bir yastık yardımıyla yükseltilmesi yaygın bir ilk yardım hatasıdır.
Burun kanamalarında hastanın başını arkaya doğru yatırmak yerine, hastayı başı hafifçe öne eğik olacak şekilde oturtun. Burun kanatlarını sıkarak 5-10 dakika baskı uygulayın.
10- Donan kişiyi buz ya da karla ovmak gerekir. YANLIŞ
Şarkılar ve filmlerde geçen bu klişe de bir ilk yardım hatasıdır.
Donma durumunda, hasta ılık bir ortama alınarak sakinleştirilir, kesin istirahata alınır ve hareket ettirilmez. Kuru giysiler giydirilir. Sıcak içecekler verilir. Su toplamış bölgeler patlatılmaz, bu bölgelerin üstü örtülür. Donuk bölge ovulmaz, kendi kendine ısınması sağlanır. El ve ayak doğal pozisyonda tutulur. Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır. El ve ayaklar yukarı kaldırılır ve tıbbi yardım istenir.
Unutmayın, yapılan her yanlış müdahale sağlığımız için büyük riskler oluşturabilir. Bu yüzden mümkün olduğunca doğruluğunda emin olduğunuz müdahaleler ile acil durumlarda yardım etmeye çalışın.
Sağlıklı haftalar.