Tır Nedir?

eTA olarak bu yazımızda herkes tarafından anlamı yanlış bilinen TIR’ın asıl anlamını açıklayacağız. Biz TIR’ı şehirlerarası veya uluslararası yük taşımacılığında, karayolu üzerinde taşıma yapan uzun ve geniş araçlar olarak biliyor ve kullanıyoruz. Fakat aslında TIR, kamyon, otobüs, tren gibi bir araç ismi değildir.

TIR Kelimesinin Açılımı

Fransızca "Uluslararası Karayolu Taşımacılığı" anlamına gelen Transports Internationaux Routiers'in baş harflerinden oluşturulan bir kısaltmadır. Zamanla TIR plakası taşıyan bütün araçlar için ortak bir isim olarak da kullanılmaya başlanan TIR, bugün artık treyleri olan uzun nakliye araçlarının tek ismi gibi kullanılmaktadır.

TIR, Birleşmiş Milletler Teşkilatı bünyesindeki, Uluslararası Nakliyat Birliği (IRU) tarafından 15 Ocak 1959 tarihinde Cenevre'de imzalanan bir anlaşmadır. Uygulamada bu anlaşmaya dahil ülkelerin karayolu vasıtaları, vasıtada yüklü bulunan gümrüklü eşyanın cinsini, miktarını, mahiyetini belirten bir TIR karnesiyle yine vasıtanın belli yerlerine takacakları TIR plakaları taşırlar.

TIR Nedir?

TIR karnesinde belirtilen ve vasıtada yüklü bulunan eşyanın gümrük kontrolü çıkış yapılan ülkede yapılmakta, varış noktasına kadar güzergahta bulunan ülkelerin gümrüklerinde sadece harici kontroller -şüpheli durumlar hariç - yeterli olmaktadır. Ülkemizde de Yarı Römork ve çekiciden oluşan taşıma araçlarına TIR denmektedir.
Bu buluş ülkeler arası ticari eşya nakliyatını çok kolaylaştırmış ve hızlandırmıştır. Aranan tek husus, TIR plakası taşıyacak kamyon ve konteynerlerin sözleşmeye bağlı teknik şartnamede belirtildiği şekilde eşyayı koruyucu teçhizatı havi olmasıdır. Türkiye'de bu hususun tespiti ve Uygunluk Belgesinin verilmesi, TIR sözleşmesinin tatbiki ve kontrolü gümrük idarelerince yapılmaktadır. TIR kamyonlarının taşıdıkları yüklerin vergileri hususunda, muhtemel kayıplara karşı tazmini açısından, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, kefil kuruluş olarak, uluslararası görev yapmaktadır.